زندگی نامه حضرت خدیجه (س) قسمت اول

مادر فاطمه ى زهرا، حضرت خديجه، رضى اللَّه عنها بود كه از سوى پدر و مادر، هر دو، قرشى است، پدرش، خويلد بن اسد بن عبدالعزى بن قصى بن كلاب بن مره بن- كعب بن لوى بن غالب بن فهر و مادرش، فاطمه بنت زائد بن اصم بن رواحه بن حجر بن عبد بن معيص بن عامر بن لوى بن غالب بن فهر است و مادر اين فاطمه، هاله بنت عبد مناف بن حارث بن عمر و بن منقذبن عمر و بن معيص بن عامر بن لوى بن غالب بن فهر مى باشد. و به اين ترتيب، حضرت خديجه، ام المومنين، خود از پدر و مادرى است كه از ريشه دارترين خانواده هاى عرب بوده و به طورى كه ذكر شد، نسبت وى، از سوى پدر و مادر، به لوى بن غالب بن فهر مى رسد و علاوه، مادر مادر او نيز، به همين نسب شريف و ريشه دار منتسب است.

خديجه در عين حال، بانويى بسيار ثروتمند بود تا آنجا كه كاروان تجارتى او كه به شام مى رفت، در اغلب سنوات، برابر با تمام كاروانهاى خانواده هاى مختلف قريش مى شد.

خديجه از نظر وراثت و تربيت، سرشتى دينى و مذهبى داشت، چه پدرش خويلد، تنها مردى بود كه با «تبع» كه مى خواست حجرالاسود را با خود، به يمن حمل كند، در افتاد و به انگيزه ى علاقه اى كه به طواف حجرالاسود داشت، با وى به معارضه برخاست و براى حمايت از مناسك و عبادات دينى خود، از برخورد با او هراس ننمود.

پسر عم حضرت خديجه، ورقه بن نوفل است كه پيوسته ايام خود را، به تحقيق و مطالعه در كتب نصارى و يهود مى گذارنيد و تنها انگيزه ى او در اين كار، سرشت او بود كه وى را نسبت به پرستش بتها، بدگمان كرده و به تفحص در حقيقت جهان، رهبريش مى نمود، تا شايد بواقعيتى دست يابد كه از بت پرستى فراتر و برتر باشد و گرنه، او را در اين تلاش، سودى ديگر متصور نبود، زيرا در آن زمان در مكه، مسيحى مذهبى نبود كه به عالم تورات و انجيل مراجعه داشته و يا بكاهن و كنيسه روى آورد. و رقه، پيوسته از بت پرستى اهل مكه، خرده مى گرفت و در عبادات خود، بر طبق دين ابراهيم، عليه السلام رفتار مى كرد و از شراب خوارى و قمار، گريزان بود و بر دخترانى كه بنا به رسوم جاهليت، در انديشه ى زنده بگور كردن ايشان بودند، با ديده ى رافت و مهر مى نگريست، اتفاق مى افتاد كه مبلغى به عنوان «فداء» به پدر مى داد و دخترى كه در خطر مرگ قرار داشت، نزد خود بزرگ مى كرد و پرورش مى داد و اگر احيانا، پدر مى خواست دختر خود را پس از بزرگ شدن، از ورقه گرفته و نزد خويش برگرداند، امتناعى نمى كرد.

خديجه، در بسيارى از امور، با ورقه، مشورت مى كرد و از راى و نظر صائب او، استفاده مى نمود. حتى پس از آنكه وحى در غار حرا، بر پيامبر خدا، صلى اللَّه عليه و سلم نازل گشت، خديجه همراه همسر خود، نزد ورقه رفت و حقيقت امر را از او، جويا شد، ورقه پس از آگاهى از ما وقع، محمد را به پيامبرى بشارت داد و گفت: عنقريب، پيامبرى بزرگ خواهى شد كه دين تو به سراسر گيتى، گسترده گردد، گرچه مردم در آغاز كار، با تو، به خشونت رفتار خواهند كرد، تا آنجا كه از شهر و ديارت اخراج نمايند، زيرا كه تو، ايشان را به دينى جديد دعوت مى كنى و اين، امرى بس دشوار است، ليكن خداوند، ترا يارى و پاسدارى خواهد فرمود. آنگاه گفت: كاش من، در آن روزها، زنده مى بودم و در كارت، يارى مى نمودم.

در كتب سيره آمده است كه خديجه از نام جبرئيل نزد ورقه، ابراز شگفتى نمود،ورقه گفت: جبرئيل همانا فرشته ى سفير ميان خداوند و انبياء اوست و هرگز شيطان را جرات و جسارت آن نيست كه به صورت او در آيد و يا با نام او خوانده شود.

توجه و ميل فراوانى كه در بنى اعمام خديجه، نسبت به مطالعه ى مذاهب و اديان بود و نيز اقدامى كه تنها پدر خديجه در ميان زعماء مكه، براى حراست از عبادت طواف خانه و حجرالاسود، عليه پادشاه يمن، به عمل آورد و در اين كار، جان خود را در خطر جدى قرار داد، نمايشى از وجود فطرت دينى و علاقه مذهبى در خانواده ى خديجه است.

حضرت خديجه را پيش از اسلام، با نامهاى طاهره و با بانوى بانوان قريش مى خواندند. وى پيش از آنكه به همسرى پيامبر، صلى اللَّه عليه و سلم، در آيد، با «اباهاله نباش بن زراه» و پس از او، با «عتيق بن عابد مخزومى» ازدواج نموده بود. و در آن زمان هم، مانند عهد اسلام، ازدواج بدين صورت انجام مى شد كه دختر و يا زنى را كه در تحت سرپرستى و قيمومت كسى بود، از وى خواستگارى كرده و سپس با پرداخت كابين، او را به همسرى خويش درمى آوردند.

بانو خديجه، ام المومنين، رضى اللَّه عنها، از شوى نخستين، پسرى بنام «هند» آورد. گرچه «هند» نام مخصوص زنان عرب است، ولى گاهى بر حسب عرف و عادت، نام زنان را بر مردان، مى نهادند.

اين پسر كه باصصلاح، ربيب و پرورده ى پيامبر خدا، و برادر مادرى حضرت فاطمه بود، به اسلام مشرف شد و خواهر زاده اش، حسن بن على بن ابى طالب، روايت معروف در اوصاف و خصوصيات رسول خدا را از وى نقل كرده است. «هند» در هنر توصيف، سخت نيرومند بود و در بيان فضائل اسلام هيچكس با او، برابر نيست و حديثى، كه از او، در زمينه ى صفات و شمايل پيامبر، صلى اللَّه عليه و سلم، ونقل شده، و بليغ ترين احاديث، در اين باب است.

«هند»، در مقام ابراز شرافت خويش مى گفت: من از لحاظ پدر و مادر و برادر و خواهر، از همه گرامى ترم، زيرا كه در واقع، پدرم، رسول خدا و برادرم، قاسم و خواهرم، فاطمه و مادرم، خديجه، رضى اللَّه عنهم، مى باشند. و ى در غزوه بدر، شركت داشت و سرانجام، در جنگ جمل، در شمار لشكريان امام على بن ابى طالب بود و هم در آن جنگ، به درجه ى رفيع شهادت نايل آمد.

يادآورى نام و ذكر تاريخ مختصرى از زندگانى هند، از اين سبب به عمل آمد كه خوش نداشتم موردى را كه به وجهى با زندگى بانو خديجه، ارتباط و پيوستگى دارد، ناگفته گذارم، به ويژه كه ديگر مولفان كه در شرح حال و حيات اين بانوى عظيم الشان، آثارى تدوين كرده اند، هيچ يك معترض احوال «هند» نگرديده اند، تا آن جا كه وى تقريبا، چهره اى ناشناخته در تاريخ اسلام، باقى مانده و عذر ايشان در اين اهمال، آن است كه در كتب خود، سيره ى خديجه را، از آن زمان كه به همسرى با پيامبر خدا مفتخر گرديده، ياد كرده اند و نيز گفته اند: كيست كه بداند اين بانو با خورشيد رسالت، محمد مصطفى، صلى اللَّه عليه و سلم، پيوند خورده و از او، فرزندى به نام زهرا، مادر حسن و حسين، متولد گرديه و در عين حال، باز پس نگردد و از پسرى بنام «هند» كه خديجه از شوى نخستين خود، «ابى هاله»، آورده است، گفتگو و جستجو نمايد؟ حضرت خديجه از دومين شوى خود، «عتيق بن عابد مخزومى»، نيز دخترى با نام «هند» بياورد، او نيز به شرف دين اسلام نايل آمد و جزء زنان صحابى به شمار آمده است.

خديجه، ام المومنين، پس از مرگ «عتيق بن عابد» با آنكه خواستگارانى فراوان، از ميان اشراف و اعيان قريش داشت، به همسرى هيچ يك تن نداد، تا آخر الامر، همان سعادت بر سرش، سايه افكند و افتخار ازدواج رسول گرامى و پيامبر ارجمند را بيافت. خديجه، نخستين همسر آن حضرت بود كه مدت پانزده سال، پيش از بعثت و ده سال، پس از آن، در كنار او و شريك زندگانى او بود.